Gợi ý những trò chơi dân gian trong Tết trung thu

Tết Trung thu là nét văn hóa truyền thống của người Việt. Nhưng cuộc sống hiện đại đã khiến cho những nét văn hóa truyền thống dần bị thay thế. Việc đón mừng ngày Tết Trung thu đã bị đơn giản hóa đi rất nhiều. Những nét đặc trưng như: mâm cỗ cúng trăng, trẻ em rước đèn,… dần ít xuất hiện hơn. Ngày trước các trò chơi dân gian trong ngày tết Trung thu là kí ức không thể nào quên. Thì ngày nay những đứa trẻ lại không hề biết gì về những trò chơi dân gian đó hoặc chỉ nghe ông bà, ba mẹ kể lại.

1. Top 10 các trò chơi dân gian Trung thu

• Rước đèn

Đây là trò chơi dân gian mà nó còn là hình ảnh biểu tượng riêng cho ngày tết Trung thu. Trẻ em tụ họp lại thành từng nhóm cùng nhau cầm những chiếc lồng đèn được ba mẹ tặng cho. Cùng nhau thắp sáng những nơi mà nhóm trẻ đi qua, sự lấp lấp rực rỡ của nhiều loại đèn lồng khác nhau như đèn ông sao, đèn cá chép,… Đây chắc chắn sẽ là kỉ niệm tuổi thơ không thể nào quên của ông bà hoặc ba mẹ, thì tết Trung thu này hãy tổ chức cho con cái cùng các bé gần nhà cùng nhau đi rước đèn để ôn lại những nét văn hóa truyền thống xưa thay vì mải mê chiếc điện thoại.

• Múa lân

Múa lân là một trò chơi dân gian không thể thiếu mỗi dịp Trung thu về. Tiếng trống múa lân thêm phần náo nhiệt cho cùng với những bước chân điêu luyện đẹp mắt của người múa lân. Xung là những tốp trẻ em reo hò cổ vũ và xoay vòng chú lân đang múa. Màn biểu diễn múa lân là chính là cách tuyệt nhất để bắt đầu một đêm Trung thu tưng bừng.

• Bịt mắt đập niêu

Đây cũng là một trò chơi được tổ chức tại nhiều địa phương trong nước vào dịp này. Không chỉ trẻ nhỏ mà người lớn cũng có thể tham gia trò chơi này, trò chơi này còn giúp gắn kết tình thân giữa các thành viên trong gia đình.

Cách chơi trò chơi: Người chơi sẽ bịt mắt. Những người xung quanh sẽ chỉ đường để người chơi đi đến dùng gậy đập vào chiếc niêu bằng đất. Người chơi sẽ đập đến khi vỡ niêu thì chiến thắng. Có thể thay bằng thú nhồi bông để đảm bảo an toàn.

• Rồng rắn lên mây

Rồng rắn lên mây trò chơi được rất nhiều trẻ em lựa chọn chơi trong dịp đặc biệt này. Trò chơi rất thú vị cần khoảng 5 – 6 trẻ em chơi, trong đó 1 đứa đóng vai “ông chủ”, những đứa trẻ còn lại thì túm vai hoặc áo người đằng trước tạo thành một hàng dài.

Bọn trẻ vừa đi vừa đọc “Rồng rắn lên mây. Có cái cây lúc lắc. Có cái nhà điểm binh. Có ông chủ ở nhà không?” nếu ông chủ trả lời “không” thì chúng đi tiếp còn nếu ông chủ nói “có”, trẻ sẽ hỏi: “Ông xin khúc nào?” Ông chủ có thể nói: “Cho xin khúc giữa hoặc xin khúc đuôi?”. Sau đó cả nhóm chạy còn ông chủ đứng dậy dồn theo sao cho chạm vào khúc mà mình đã xin, nếu ông chủ bắt được khúc đó thì người đó sẽ phải làm ông chủ và chơi lại từ đầu.

• Trò chơi mèo đuổi chuột

Ngày Trung thu sẽ thật tẻ nhạt nếu thiếu trò Mèo Đuổi Chuột. Do đây là trò chơi Trung thu đối kháng nên không giới hạn số người tham gia. Các bé sẽ được chia thành 3 nhóm. Một nhóm bạn đóng giả làm mèo, một số bé làm chuột và số còn lại sẽ bắt cặp làm thành hang chuột. 

Người quản trò và các bạn cùng đi vòng tròn rồi hát một bài. Khi lời hát kết thúc, mèo sẽ bắt đầu đuổi chuột. Các bạn chuột nhanh chóng trú vào hang để tránh. Nếu bạn nhỏ nào bị mèo bắt được thì sẽ chịu phạt búng tai hay phải thế vai làm mèo.

• Trò chơi úp lá khoai

Trò chơi dân gian đơn giản này ngày trước được rất nhiều trẻ em chơi, nhưng hiện nay nó đang bị mai một dần không còn nhiều trẻ nhỏ biết đến nữa. 

Khi chơi, một người đại diện bắt đầu đọc “Úp lá khoai” và lấy tay của mình chỉ lên tay của tất cả mọi người, lúc này những người chơi còn lại đồng loạt ngửa hết bàn tay của mình lên để người đại diện chỉ vào.

Người đại diện vừa hát vừa lấy tay của mình chỉ lần lượt từng bàn tay.

“Mười hai chong chóng

Đứa mặc áo trắng

Đứa mặc áo đen

Đứa xách lồng đèn

Đứa cầm ống thụt

Thụt ra thụt vô

Có thằng té xuống giếng

Có thằng té xuống sình

Úi chà, úi da!”

Khi bài hát kết thúc ở từ cuối cùng là “Úi chà, úi da!”, người đại diện chỉ tay của mình vào tay của người chơi nào thì bàn tay của người chơi phải thụt vào hoặc người chơi đó phải chịu hình phạt đã giao từ trước.

• Thổi tắt ngọn nến

Tất cả người chơi đứng thành vòng tròn, chọn 2 người vào tâm vòng tròn để tham gia trò chơi. Lúc này mỗi người cầm một ngọn nến đã thắp và giấu ra sau lưng. Khi có hiệu lệnh bắt đầu thì 2 người lò cò xung quanh nhau để thổi được ngọn nến sau lưng đối phương. Nến của ai tắt trước là thua. Có thể bắt cặp để thi đấu, ai thắng sẽ được vào vòng trong cho đến chung kết.

• Trò chơi con đường bao xa

Là một trò chơi dân gian trung thu tập thể cho các bé cùng chơi. Trò chơi thường được tổ chức vào buổi tối vì cần dùng đèn pin để chơi. Tuy nhiên vẫn có thể chơi vào ban ngày khi thay đèn pin bằng lá cờ.

Cách chơi như sau: chọn một người điều khiển và tất cả người chơi còn lại giữ 1 khoảng cách đã biết trước với người điều khiển. Lúc này người điều khiển sẽ chiếu đèn pin vào một vị trí một lúc rồi tắt, người chơi phải phán đoán chính xác từ khoảng cách của mình đến vị trí chiếu đèn là bao nhiêu bước chân rồi ghi ra giấy. 

Người điều khiển có thể chiếu 2 đến 3 vị trí để người chơi phán đoán ghi vào giấy và đưa cho người kiểm tra xem kết quả.

Người chơi nào có kết quả phán đoán gần với vị trí chiếu đường nhất là thắng.

• Làm pháo đốt bằng hạt bưởi

Trò chơi dân gian này rất ít người biết chỉ xuất hiện nhiều ở vùng nông thôn. Vì Trung thu cũng là lúc đang vào vụ mùa bưởi nên trẻ em sẽ tận dụng chúng, xâu lại thành chuỗi rồi đem phơi nắng cho khô.

Lúc này chỉ cần đợi đến đêm Trung thu đem những xâu chuỗi hạt bưởi đã phơi khô đem đi đốt, chuỗi hạt bưởi khi cháy nổ lách tách như tiếng pháo cùng với mùi tinh dầu bưởi lan tỏa tạo nên không khí tết sôi động, phấn khởi.

• Trốn tìm

Trốn tìm có lẽ là trò chơi dân gian gắn liền với tuổi thơ nhiều người nhất. Bởi sự đơn giản không cần chuẩn bị dụng cụ hay số lượng người chơi. Không cần nói nhiều về luật chơi vì trò này quá phổ biến không chỉ chơi trong dịp tết Trung thu mà nó còn được chơi mỗi dịp các bé tụ họp hằng ngày. Chỉ cần oẳn tù tì tìm ra người thua bịt mắt đếm từ 1 – 100 để các bạn khác còn lại đi trốn, sau khi đếm hết 100 thì bắt đầu đi tìm những người đi trốn. Cứ xoay vòng như vậy mà chơi hoài không thấy chán.

2. Lợi ích của trò chơi Trung thu đối với trẻ em

Dù khá đơn giản nhưng các trò chơi Tết Trung Thu lại mang lại rất nhiều lợi ích.

Thứ nhất, bé sẽ hiểu thêm ý nghĩa của Tết Trung Thu và tận hưởng những khoảnh khắc đoàn tụ cùng gia đình. Trong thời buổi hội nhập như hiện nay, việc bày cho bé các trò chơi dân gian cũng là một cách giúp bé biết trân trọng và gìn giữ những giá trị truyền thống của quê hương đất nước.

Thứ hai, những trò chơi đòi hỏi sự phối hợp ăn ý giữa các đồng đội sẽ cho bé thêm những người bạn mới trong xóm. Các trò chơi tập thể được tổ chức vào đêm Trung Thu sẽ giúp bé thêm phần mạnh dạn, hòa nhập, biết đoàn kết cùng bạn bè.

Chưa hết, với đa dạng các trò chơi thuộc nhiều thể loại, bé vừa có cơ hội trổ tài ca hát, vừa có thể rèn luyện phản xạ và tận hưởng 1 đêm Trung Thu thật thú vị.

3. Những lưu ý khi tổ chức trò chơi Trung thu cho thiếu nhi

Với nhiều lợi ích và ý nghĩa, trò chơi Trung Thu vẫn là một phần quan trọng giúp cho ngày hội của các bé trở nên trọn vẹn hơn. Tuy nhiên, khi tổ chức trò chơi Trung Thu cho các bé, có vài điều lưu ý mà thầy cô và bố mẹ cần lưu ý như sau:

• Lựa chọn địa điểm phù hợp với trò chơi
• Giải thích luật chơi cặn kẽ, đảm bảo bé đã hiểu luật trước khi chơi
• Lồng ghép thêm nhiều bài học ý nghĩa về Tết Trung Thu trong khi chơi

Như vậy, trò chơi Trung thu không chỉ giúp ngày lễ thêm sôi động mà còn mang đến nhiều bài học bổ ích. Khi tham gia chơi cùng bố mẹ và bạn bè, trẻ có cơ hội học tập thêm nhiều kỹ năng. Đây cũng là dịp để bé rèn luyện thể chất, giảm đi thời gian phụ thuộc vào các trò chơi điện tử.